مشخصه‌های شبه علم

مصاحبه‌‌ای ازمدیرکل دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود. خانم مدیرکل در این مصاحبه می‌گوید:«رئیس جمهور اسلامی در افتتاح چند بیمارستان از جمله کلینیک مهدی گفته‌اند که طب سنتی به بیمارستان‌ها ورود پیدا کند.این یعنی از طبابت و مشاوره متخصصان و «افراد مورد تایید» طب سنتی در بیمارستان‌ها استفاده شود.در حال حاضر ۵۰۰ متخصص طب سنتی داریم که فارغ‌التحصیل شده‌اند و همین تعداد هم در حال تحصیل‌اند. »پرسش این‌جاست که این خدمات و مشاوره‌های طب سنتی که قرار است در بیمارستان‌ها عرضه شوند کدامند؟چه گلی قرار است به سر بیماران این بیمارستان‌ها زده شود؟ بیمارانی که همین الآن هم با کمبودهای جدی دارو و تجهیزات پزشکی و ضعف مدیریتی نظام سلامت دست و پنجه نرم می‌کنند.طب سنتی حدود پانزده سال پیش شروع کرد به پهن کردن بساطش در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور. با حمایت گشاده‌دستانه‌ی دولت احمدی نژاد، بودجه‌های فراوانی به تاسیس و گسترش مراکز طب سنتی اختصاص یافت: اول دپارتمان‌های آموزشی، بعد هم مراکز تحقیقاتی و دانشکده‌ها و مراکز درمانی تحت نام سلامتکده و غیره و غیره. حجم انبوهی از پول بخش سلامت صرف رشد این مراکز شد.در ابتدا ادعا می‌کردند که: داروها و درمان‌های معجز‌آسایی در طب سنتی ایرانی – یعنی در کتاب‌های قدیمی و قرون وسطایی ایشان – هست که اگر رویشان تحقیق کنیم و به دنیا معرفی کنیم، همه را شگفت زده خواهد کرد!بعد از پانزده سال کار و ادعا و صرف بودجه کلان و حمایت بی‌دریغ سیاسی، حاصل کار ایشان در عمل چیست؟یک کلمه: هیچبله، صدها پایان نامه نوشته‌اند – بالاخره هر فارغ‌التحصیل یک پایان نامه لازم دارد، هزاران پژوهش – اکثر قریب به اتفاق ضعیف و مغلوط – انجام داده‌اند، و صدها مقاله – اکثرا ضعی, ...ادامه مطلب

خطابم با پزشکان جوان و دانشجویان پزشکی است. من اشتباه می‌کردم! سخت در اشتباه بودم که می‌گفتم به سراغ طب سنتی نروید! زیرا از دیگ این رشته یک مثقال علم هم در نمی‌آید. بلکه باید آن چه که از دانش پزشکی آموخته‌اید هم رها کنید و نظریه‌های منسوخ قرون وسطایی را بیاموزید و بر اساس آن طبابت کنید!حالا حرفم را تصحیح می‌کنم: اگر می‌خواهید در ایران بمانید، طب سنتی بخوانید. اگر هم زرنگ‌تر و بادست‌و پا و دم‌تر هستید، طب اسلامی بخوانید. اینجوری وقتی به اوضاع مملکت و زندگی خودتان نگاه کنید، با خودتان می‌گویید که «همه چیزمان به همه چیزمان می‌آید.»اگر پزشکی علمی بخوانید، با این خطر جدی روبه‌رو هستید که یک روز در میانسالی، با موی خاکستری و عینک، به اطراف و به زندگی خودتان نگاه کنید و بگویید: «عجب گیری افتاده‌ام! حالا چطور در این سن و سال بگذارم و بروم و از نو شروع کنم؟!»این حرف را حالا می‌زنم که می‌بینم که مدیران عالی وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی مادر، مناصب خود را از آن رو گرفته‌اند که مثلا در اوج بحران و مرگ و میر کرونا «نامه‌ی ضد واکسن» امضا کرده‌اند و بدین ترتیب مرزهای پاچه خاری و بی شرفی را در تاریخ پزشکی جابه‌جا کرده‌اند.از اینان چه می‌آید به جز نوشتن و ابلاغ نرخنامه‌ی «حقنه» و «زالو اندازی» و «فصد» و «انکباب»؟خدا شاهد است که خودشان، حداقل زرنگ‌ترهایشان، می‌دانند که این همه جز فریب و حقنه کردن طب قرون وسطایی به مردم ساده‌دل مظلوم بیچاره نیست. خوب می‌دانند! اما نرخنامه نوشتنشان هم مثل نامه امضا کردنشان است. هدف عرض بندگی است. سلامت مردم به پشیزی نیست. و چنین است که خودشان صاحبان سهام‌های بیمارستان‌ها خصوصی‌اند و وارد کنندگان دارو و تجهیزات و فرزندانشان از حالا ساکن آن‌جایی که بر او مر, ...ادامه مطلب

ادعا می‌شود که گروه‌های طب سنتی دانشجویان دکتری تخصصی خود را از میان پزشکان عمومی برمی‌گیرند، در نتیجه دانش‌آموختگان این گروه‌ها پزشک نیز هستند و دانش پزشکی ایشان باعث می‌شود که روش‌ها و رویکردهای درم, ...ادامه مطلب

طب سنتی و هومیوپاتی یک ویژگی مشترک دارند. (البته این ویژگی را خیلی دیگر از شاخه‌های شبه‌علم دارند. اما اینجا سخن من درباره این دو شاخه است.) ویژگی مشترک این که هر دو مجموعه‌ای از «مقدسات» دارند. این م, ...ادامه مطلب

«آیین‌نامه نحوه فعالیت فعالان طب سنتی و فروش گیاهان دارویی» از سوی وزیر محترم بهداشت، درمان، و آموزش پزشکی در تاریخ ۸ آبان ماه ۹۷ ابلاغ شده و قرار است که در سراسر کشور اجرا شود.  این نوشته، حاشیه‌ای ا, ...ادامه مطلب

یکی از ترفندهای رایج شبه‌علم، استفاده نادقیق از واژه‌ها است. واژه‌هایی که طنین علمی دارند و در جای خودشان معنی و تعریف مشخصی دارند. اما شبه‌علم از این واژه‌ها استفاده نابه‌جا می‌کند، فقط برای آن که طن, ...ادامه مطلب