قمار بکنیم یا نکنیم؟ گفتاری در راز کائنات!

فرض کنید که جوانی از فامیل، همه پول هایش را برداشته است و می‌خواهد به لاس وگاس برود و همه پولش را صرف قمار کند. او امیدوار است که در قمار برنده شود و پول هنگفتی را به جیب بزند.

شما به این تصمیم او اعتراض می‌کنید.

اما او جواب می‌دهد که اخیرا یک فیلم مستند دیده است با نام «راز موفقیت». در این فیلم، با بیست نفر از افراد موفق در کار قمار مصاحبه شده است. یعنی با بیست نفر از برندگان لاتاری و کسانی که ناگهان پول هنگفتی را در یکی از قمارخانه‌های لاس‌وگاس برنده شده بودند. تمامی آن‌ها یک تجربه را نقل می‌کردند: روزی که من می‌خواستم پولم را در قمار بازی خرج کنم، همه‌ی آدم‌های ظاهرا عاقل و خیراندیش به من می‌گفتند که «این کار را نکن. پولت را به باد خواهی داد و پشیمان خواهی شد! » اما من به حرفشان توجه نکردم. چون معتقد بودم که وقتی با تمام وجود و عشق و علاقه به چیزی فکر می‌کنی و آن را در نظرت مجسم می‌کنی، حتما قانون کائنات به یاری‌ات می آید و تو به آن هدف خواهی رسید. من هم در نظرم مجسم کردم که برنده شده‌ام و میلیون‌ها دلار در جیب دارم. همین راز کائنات بود و من برنده شدم و امروز زندگی‌ام همان تصویری است که در ذهن خودم ساخته بودم. به جوان‌ها توصیه می‌کنم که ناامید نشوند و همین کار را بکنند. حتی یکی از مصاحبه شوندگان که ایرانی است، این شعر مولانا را چاشنی خاطراتش می‌کند که می‌گوید:

خنک آن قمار بازی که بباخت هر چه بودش

بنماند هیچش اما هوس قمار دیگر!!

آن جوان حتی یک کپی از سی‌دی آن فیلم را به شما می‌دهد: «راز کائنات» تهیه شده توسط اتحادیه کازینو داران لاس‌وگاس!

شما به آن جوان جواب می‌دهید که: بله. این فیلم ظاهرا دروغ نمی‌گوید. منتها سرنا را از سر گشادش زده است.

برای آن که ببینی قمار کردن چه اثری در زندگی آدم دارد، نباید بروی و این را از قماربازان موفق بپرسی. البته قمار باز موفق هم وجود دارد. یکی در چند میلیون.

اما راهش این است که بروی و هزاران نفر را که پولشان را می‌خواند صرف قمار کنند ، از همان ابتدا، دنبال کنی. آن وقت خواهی دید که بر فرض هم که یک نفرشان موفق شود، ما بقی همه پولشان را به باد می‌دهند. خیلی ها معتاد قمار می‌شوند و زندگی‌شان به خاکستر می‌نشیند. و در این میان تنها کسانی که سود می‌کنند صاحبان فریبکار و نابکار کازینوها هستند.

راه بهتر این است که دو گروه مشابه هم را پیگیری کنی. یک گروه پولشان را صرف قمار کنند و گروه دیگر به سراغ قمار نروند. آن وقت ببینی که بعد از ده سال وضع کدام بهتر است. اگر وضع قمار کنندگان بهتر بود (که البته نیست) آنوقت می‌توانی دلیل بیاوری که قماربازی کار عاقلانه‌ای است.

***

کوتاه سخن این که: با قدری دستکاری در روش، هر ادعای نادرستی را می‌توان موجه و جذاب جلوه داد.

در پزشکی هم می‌توان به جای روش علمی درست (کارآزمایی بالینی) عده ای را جلوی دوربین آورد که (درست مثل قماربازهای موفق) ادعا کنند که فلان روش شبه علمی را استفاده کرده‌اند و نتیجه گرفته اند.

و به همین طریق می‌توان از «راز کائنات» و «انرژی مثبت» و «قانون جذب» و هزار و یک یاوه دیگر سخن گفت و جوری سخن گفت که انگار مستدل و مستند است. حال آن که فقط بازی با استدلال و استناد است. درست مثل زدن سرنا از سر گشاد!

رهایی‌بخش ترین و با ارزش ترین واژه در ادبیات بشری، واژه «چرا؟» است. اما فقط پرسیدن چرا برای رهایی از شبه علم و خرافات کافی نیست. باید در پاسخ‌ها عمیق شویم تا در پاسخ چرا، به جای جواب، با «شبه جواب» یا به جای علم، با شبه علم فریبمان ندهند.